Hội An thành phố nổi tiếng của tỉnh Quảng Nam, một phố cổ giữ được gần như nguyên vẹn với hơn 1000 di tích kiến trúc. Và khi nhớ về nơi đây hẳn khó mà chúng ta quên hình ảnh những chiếc đèn lồng lung linh sắc màu bên sông Hoài như một phần hồn của phố Hội An. Trong bài viết hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về đèn lồng Hội An.
Table of Contents
Đèn lồng Hội An – tinh hoa trong văn phố cổ
Câu chuyện về những đôi bàn tay tài hoa
Hội An trong quá khứ hơn 500 năm trước vào hồi cuối thế kỷ 16 đến đầu thế kỷ 17 là một cảng thị Faifo sầm uất. Lúc bấy giờ, cảng thị Faifo chính là điểm dừng chân của thuyền buôn từ khắp nơi trên thế giới, làm cho mảnh đất này không chỉ là xứ giao thương nổi tiếng trên con đường tơ lụa nổi tiếng trên biển, mà còn là điểm giao thoa của nhiều nền văn hóa đa sắc.
Chiếc đèn lồng phố cổ Hội An chính là sự kết tinh của mối giao thoa văn hóa Việt – Hoa – Nhật Bản từ 500 năm trước. Bao thế kỷ đã trôi qua, con người sống trong phố cổ vẫn giữ nguyên tục lệ treo đèn lồng vào những đêm rằm, hay những dịp quan trọng ở các đình chùa, nhà cổ. Đến ngày nay, đèn lồng đã gắn liền với thương hiệu Hội An, miền đất của những năm tháng hoài cổ lung linh say lòng du khách.
Trong những đêm rằm tại phố cổ, đèn lồng sáng rực với nhiều màu sắc từ những mái nhà cổ kính, đèn lồng xuất hiện khắp các ngã phố, nối hàng duyên dáng dọc trên những chiếc cầu bắc ngang sông Hoài soi bóng mình xuống lòng sông tạo thành một bức tranh thơ mộng chỉ riêng ở Hội An.
Rất nhiều người đã đến phố cổ và đi đều muốn mang những chiếc đèn lồng về làm kỷ niệm, làm quà tặng cho bạn bè người thân trong gia đình. Nghề làm đèn lồng truyền thống ở Hội An chính vì thế mà cũng được hồi sinh theo nhịp bước chân khách du lịch từ thập niên 90 thế kỷ trước.
Những cơ sở làm đèn lồng tại phố Hội
Ở Hội An hiện nay đang có đến 30 cơ sở làm đèn lồng truyền thống. Song, nói về nghề làm đèn lồng, người dân nơi đây vẫn luôn nhớ đến ông Huỳnh Văn Ba, một nghệ nhân đã hơn 80 tuổi, ông là người đầu tiên sáng tạo những chiếc đèn lồng kiểu truyền thống nhưng thu gọn hơn rất nhiều sử dụng vật liệu mềm mại hơn để khách du lịch có thể dễ dàng mang về.
Cơ sở đèn lồng hiện nằm tại phía sau Khổng Miếu và hiện đã trở thành một điểm đến hấp dẫn du khách. Nghệ nhân Huỳnh Văn Ba đến nay đã tuổi cao, có con cháu và những học trò nối nghề, tiếp nối sáng tạo ra những mẫu đèn lồng với nhiều kiểu dáng, thiết kế đa dạng hơn trước.
Du lịch Hội An trải nghiệm hoạt động làm đèn lồng
Hằng ngày, khách tham quan du lịch trong và ngoài nước vẫn miệt mài tham gia những tour học nghề truyền thống tại các cơ sở hay nhà biểu diễn trên phố Nguyễn Thái Học. Họ dõi theo những đôi bàn tay tài hoa của những nghệ nhân làm đèn lồng. Những thanh tre được người thợ dát mỏng, uốn cong tạo thành khung theo từng hình dáng của đèn lồng. Những mảnh vải lụa mềm mại được cắt dán một cách cẩn thận, tinh xảo. Nhiều chiếc đèn còn được thêu hay vẽ thêm những hoa văn mang ý nghĩa bản sắc văn hóa địa phương.
Ngoài đèn lồng bọc lụa, hiện nay những cơ sở tại Hội An còn có những chiếc đèn lồng được chế tác từ sợi nhựa, mây tre và còn rất nhiều vật liệu khác. Tưởng chừng đơn giản, nhưng để bắt tay thử làm một chiếc đèn lồng thì không hề giản đơn. Công việc tạo nên một chiếc đèn lồng hỏi sự kiên trì, cẩn thận trong từng chi tiết, và khéo léo của người thợ để làm ra một chiếc đèn tròn trịa, vuông vắn như ý. Đèn lồng chính là kết tinh sự giao thoa văn hóa Việt – Hoa – Nhật có từ bao đời trước tại phố Hội. Đèn lồng cũng là một phần trong tinh hoa văn hóa phố Hội.
Trong một chiều cảm xúc khác, được tự tay thử tạo nên một chiếc đèn lồng Hội An, một số người địa phương chia sẻ rằng, việc làm một chiếc đèn lồng giống như tìm về tuổi thơ với phố với quê những mùa Tết Trung thu, khi cùng bố mẹ uốn tre làm đèn lồng. Để rồi đến đêm trăng tròn, dạo bước trong muôn ánh sáng rực rỡ sắc màu ấy mà không khỏi hoài niệm về ngày xưa. Chắc có lẽ vì thế mà Hội An được xem là chốn tìm về của lữ khách và đồng cảm với đôi dòng thơ Kim Ba:
“Tôi đi giữa phố lồng đèn
Tìm mua một chút hồn nhiên thuở nào
Tuổi thơ treo thấp treo cao
Dịu ơi mỗi tiếng mời chào nghe thương
Người mua khác phố lạ thường
Mà rôm rã chuyện trò dường đã quen
Bâng khuâng giữa phố lồng đèn
Tôi nay thơ thẩn đi tìm tôi xưa…”
Chúng tôi hy vọng qua bài viết trên sẽ giúp mọi người hiểu rõ hơn về đèn lồng Hội An nét tinh hoa văn hóa của phố cổ Hội An.