Đại bàng và ngựa chính là bạn đồng hành thân thiết và không thể thiếu của người Mông Cổ cũng như trong văn hóa du mục của họ. Đại bàng Mông Cổ theo chân người thợ săn rong ruổi trên khắp thảo nguyên săn mồi, là một trong những hình ảnh đặt trưng của Mông Cổ.
Table of Contents
Vùng Altai
Có thể nói vùng Altai của Mông Cổ là vùng đất xa xôi nhất hành tinh. Người Kazakh cổ từng có một câu ngạn ngữ rằng: “Vó ngựa phi nhanh và những chú đại bàng thiện chiến chính là đôi cánh của người Kazakh.”
Các đỉnh núi băng giá của Altai như một bức tường bất khả xâm phạm nằm dọc biên giới Mông Cổ, Trung Quốc và Nga. Dường như bảo vệ cho lịch sử văn hóa truyền thống của Mông Cổ.
Trong suốt 6.000 năm lịch sử, nghệ thuật thuần dưỡng đị bàng để đi săn được truyền từ đời này sang đời khác là một truyền thống của người Mông Cổ. Thông thường người dân huấn luyện đại bàng Mông Cổ sẽ chọn con cái. Vì đại bàng cái săn mồi thiên nghệ và hung hăng hơn.
Ý nghĩa của lễ hội huấn luyện đại bàng
Có một lễ hội diễn ra cho những người huấn luyện đại bàng Mông Cổ. Thông qua lễ hội này là dịp để quảng bá nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc của người Kazakh và thúc đẩy khách du lịch đến đây.
Chim đại bàng là loài chim có tính cách rất độc lập và mạnh mẽ. Nến muốn huấn luyện đai bàng phải thực lúc nó vẫn còn là chim non, mới có thể tạo dựng được niềm tin và tình cảm giữa chủ nhân và đại bàng. Chim non trong quá trình huấn luyện sẽ dễ dàng hơn và không làm hại đến trẻ em hay các động vật chủ đang chăn. Những người thờ săn dùng đai bàng đi săn để trải qua mùa đông giá rét và khắc nghiệt.
Chim mái sẽ hung hãn hơn và nặng hơn chim đực, vì thế những con chim mái thường săn mồi giỏi hơn chim trống.
Viện huấn luyện kéo dài trong vài năm
Khi huấn luyện đại bàng Mông Cổ phải trải qua một quá trình kiên nhẫn kéo dài đến vài năm.
Khi đã trải qua sự huấn luyện thì mối liên hệ giữa chủ với đại bàng rất khắng khít. Bất kỳ một thay đổi nhỏ nào của đại bàng cũng sẽ làm cho chủ biết rằng chúng đã nhìn thấy con mồi nào rồi.
Những con mồi chủ yếu của cuộc săn chủ yếu là cáo, một loai vừa cung cấp thịt vừa cung cấp chất liệu may mặc làm ấm cho người thơ săn. Uy lực của đại bàng rất lớn khi nó cũng có thể hạ gục cả cú, sói, hay thậm chí là báo tuyết.
Trong những đợt tuyết rơi đầu mùa không đủ dày để có thể dễ dàng phát hiện con mồi dễ dàng thì những người thợ săn họ sẽ nghĩ ra cách để đại bàng luyện tập vẫn giữ được sự nhanh nhạy. Bằng cách thả vài miếng thịt xuống dưới triền đồi sau đó tháo băng bịt mắt của đại bàng ra để cho chúng đi săn. Bình thường để giúp đại bàng nghỉ ngơi và tĩnh tâm, họ thường buộc một dãy băng che mắt cho đại bàng.
Vào tháng 9 hàng năm có một lễ hội lớn dành cho thợ săn cùng đại bàng của mình, được tổ chức tại Olgii, thu hút hàng trăm thợ săn tham gia thi đấu và rất nhiều du khách đến xem.
Ngoài thi thố những kỹ năng săn mồi của đại bàng, thì lễ hội này còn diễn ra các trò chơi truyền thống của người Kazakh như kéo ko trên lưng ngựa, trò tenge alu,…
Ngoài ra, dịp lễ hội này còn là dịp để cho các đôi trai gái tìm hiểu nhau. Trong một trò thi thố có cả nữ, nếu anh chàng giành chiến thắng thì sẽ được cô gái tặng một nụ hôn, nếu thua anh sẽ bị cô gái phi ngựa đến dùng roi trói quanh người để cho khán giả xem và cười anh.
Ngày nay việc chăn thả gia súc trên thảo nguyên rất nhiều nên không còn diễn ra các cuộc đi săn nhiều như trước nữa. Nhưng người thợ săn vẫn rất trân trọng và yêu quý chú chim đại bàng của mình. Và sau 10 năm ron ruổi cùng chủ thì chúng được thả về đời sống tự nhiên.
Lễ hội huấn luyện đại bàng Mông Cổ mang đậm dấu ấn của cuộc sống nơi cao nguyên của người dân Mông Cổ. Là dịp các anh tài thể hiện tài nghệ của gia đình mình cũng như tình yêu và lòng quyết tâm giữ gìn nét đẹp văn hóa của dân tộc.
Khi đến du lịch Mông Cổ và dịp lễ hội này diễn ra bạn sẽ được thưởng thức các pha hành động đẹp mắt cũng như sự ăn ý gần như tuyệt đối của các chú chim với chủ của chúng. Rất gay cấn và hồi hộp đó.
Tiêu chí chấm điểm của cuộc thi đòi hỏi khá cao về kỹ thuật huấn luyện của người thợ săn cùng kỹ thuật săn mồi có điêu luyện không từ đại bàng. Đại bàng cần có kỹ thuật về tốc độ tìm mồi và bắt mồi chính xác. Bên cạnh đó thì trang phục khi đến tham dự của thợ săn cũng được tính điểm trên yếu tố thẩm mỹ. Bạn sẽ thấy muôn màu trang phục truyền thống của người Kazakh.
Câu chuyện xúc động của những thợ săn đằng sau những màn trình diễn điêu luyện
Cũng như cưỡi ngựa và bắn cung thì kiến thức và kỹ năng huấn luyến đại bàng cũng được các thợ săn tài ba học hỏi từ rất sớm. Mỗi người đều mang trong một mình một lòng kiên trì và nhiệt huyết để giữ đam mê. Không chỉ đòi hỏi thời gian dài mà còn là một cái tâm thật lớn theo ngần ấy thời gian.
Tuy đây là một công việc đòi hỏi sức khỏe và sự mạnh mẽ nghiêng về phái mạnh nhưng vẫn có những cô gái giữ được đam mê như các chàng trai. Họ theo truyền thống cha truyền con nối, cứ như thế suốt hàng ngàn năm qua.
Người dân Kazakh phải đánh đổi tuổi trẻ, sức khỏe của mình phải kiên trì và nỗ lực rất nhiều để có thể trở thành một người huấn luyện và người thợ săn tài giỏi.
Một lễ hội đã thể hiện được đầy đủ nét đẹp của những người con thảo nguyên rong ruổi khắp đất trời, một nét đẹp phóng khoáng và mạnh mẽ. Hãy một lần trải nghiệm lễ hội nơi đây để được chiêm ngưỡng nét đẹp độc đáo của thiên nhiên lẫn văn hóa của con người nơi đây.
Bạn có thể tham khảo thêm thông tin về Mông Cổ tại ĐẠI SỨ QUÁN VIỆT NAM TẠI MÔNG CỔ
